Quản lý, sử dụng pháo để đảm bảo Vui Tết Đón xuân an toàn, văn minh

Thời điểm Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 sắp đến, nhu cầu mua, sử dụng pháo hoa của người dân đặc biệt tăng cao, hiện nay một số đối tượng đã lợi dụng các hình thức khác nhau cả theo mua bán truyền thống lẫn thông qua mạng xã hội để để kinh doanh pháo hoa trá hình. Đây là những hành vi vi phạm pháp luật, tiềm ẩn mối nguy hiểm khôn lường tới tính mạng, sức khỏe và tình hình an ninh, trật tự.

Vì vậy để nâng cao nhận thức của người dân trong việc mua bán và sử dụng pháo hoa hiện nay. Cần hiểu đúng như thế nào là pháo hoa và pháo hoa nổ? người dân chỉ được mua pháo hoa ở đâu? tổ chức, doanh nghiệp nào được phép kinh doanh pháo hoa? thì có thể dẫn đến nhầm lẫn và có nguy cơ vi phạm pháp luật.

Hiện nay đã xuất hiện tình trạng có nhiều cá nhân rao bán các loại pháo hoa do Công ty thuộc Bộ Quốc phòng sản xuất, đề nghị mọi người quan tâm lưu ý khi mua và sử dụng pháo hoa dịp tết Nguyên đán như sau:

Theo quy định tại Nghị định số 137 ngày 27/11/2020 của Chính phủ về quản lý, sử dụng pháo được ban hành, có hiệu lực thi hành từ ngày 11/01/2021

1. Cần phân biệt rõ: Pháo nổ, pháo hoa nổ và pháo hoa

Tại khoản 1 Điều 3 Nghị định 137 của Chính phủ quy định như sau: Pháo bao gồm: Pháo nổ, pháo hoa:

– Pháo nổ là sản phẩm được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện gây ra tiếng nổ hoặc gây ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian;

– Pháo nổ gây ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian được gọi là pháo hoa nổ. Pháo hoa nổ tầm thấp là quả pháo có đường kính không lớn hơn 90 mm hoặc tầm bắn không vượt quá 120 m. Pháo hoa nổ tầm cao là quả pháo có đường kính trên 90 mm hoặc tầm bắn trên 120 m;

– Pháo hoa là sản phẩm được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện tạo ra các hiệu ứng âm thanh, ánh sáng, màu sắc trong không gian, không gây ra tiếng nổ.

Như vậy, pháo hoa được sử dụng phải không gây ra tiếng nổ, tránh nhầm lẫn với pháo hoa nổ như quy định trên.

Đồng thời, người dân cần biết rằng: Pháo nổ nghiêm cấm sử dụng trong mọi trường hợp. Pháo hoa nổ cơ bản cấm như pháo nổ, trừ trường hợp tổ chức, doanh nghiệp được pháp luật cho phép.

2. Điều kiện được sử dụng pháo hoa và các sự kiện được sử dụng pháo hoa

Tại Điều 17, Nghị định 137 của Chính phủ quy định: Cơ quan, tổ chức, cá nhân muốn sử dụng pháo hoa cần phải thoả mãn các điều kiện sau:

– Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.

– Chỉ được mua pháo hoa tại các tổ chức, doanh nghiệp được phép sản xuất, kinh doanh pháo hoa.

– Việc sử dụng pháo hoa trong các trường hợp sau: Lễ, tết, sinh nhật, cưới hỏi, hội nghị, khai trương, ngày kỷ niệm và trong hoạt động văn hóa nghệ thuật.

3. Có thể mua pháo hoa ở đâu?

Điều 14, Nghị định 137 của Chính phủ quy định: Chỉ những tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được kinh doanh pháo hoa và phải được cơ quan Công an có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện về an ninh, trật tự; bảo đảm các điều kiện về phòng cháy, chữa cháy, phòng ngừa, ứng phó sự cố và bảo vệ môi trường. Như vậy, cơ quan, tổ chức hay người dân lưu ý là: Chỉ mua pháo hoa tại các tổ chức, doanh nghiệp được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh pháo hoa.

4. Khi sử dụng pháo hoa, cơ quan, tổ chức, cá nhân cần tuân thủ các nguyên tắc sau: Điều 4, Nghị định 137 của Chính phủ quy định

– Việc sử dụng pháo hoa phải bảo đảm đúng mục đích, đúng quy định và bảo đảm an toàn, bảo vệ môi trường;

– Trường hợp pháo hoa bị mất, hư hỏng phải kịp thời báo cáo cơ quan quản lý có thẩm quyền.

– Trong trường hợp pháo hoa hết hạn sử dụng, không còn khả năng sử dụng hoặc cơ quan, tổ chức, cá nhân không còn nhu cầu sử dụng thì phải thực hiện tiêu hủy theo quy định.

5. Các hành vi bị nghiêm cấm

Điều 5 Nghị định 137 của Chính phủ quy định các hành vi bị nghiêm cấm:

1. Nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng hoặc chiếm đoạt pháo nổ; trừ trường hợp tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ nghiên cứu, sản xuất, nhập khẩu, xuất khẩu, cung cấp, vận chuyển, sử dụng pháo hoa nổ theo quy định tại Nghị định này.

2. Nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng trái phép pháo hoa, thuốc pháo.

3. Mang pháo, thuốc pháo trái phép vào, ra khỏi lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc vào nơi cấm, khu vực cấm, khu vực bảo vệ và mục tiêu bảo vệ.

4. Lợi dụng, lạm dụng việc sử dụng pháo để xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, tính mạng, sức khỏe, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

5. Trao đổi, tặng, cho, gửi, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố pháo hoa nổ hoặc thuốc pháo để sản xuất pháo trái phép; vận chuyển, bảo quản, tiêu hủy pháo không bảo đảm an toàn hoặc làm ảnh hưởng đến môi trường.

6. Chiếm đoạt, mua, bán, trao đổi, tặng, cho, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố, làm giả, sửa chữa, tẩy xóa các loại giấy phép về pháo.

7. Giao pháo hoa nổ, thuốc pháo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân không đủ điều kiện theo quy định.

8. Hướng dẫn, huấn luyện, tổ chức huấn luyện cách thức chế tạo, sản xuất, sử dụng trái phép pháo dưới mọi hình thức.

9. Cố ý cung cấp thông tin sai lệch về quản lý, bảo quản pháo, thuốc pháo; không báo cáo hoặc báo cáo không kịp thời, che giấu hoặc làm sai lệch thông tin về việc mất, thất thoát, tai nạn, sự cố về pháo, thuốc pháo”.

6. Quy định về xử lý các hành vi vi phạm trong quản lý, sử dụng pháo.

Xử lý hành chính:

Các hành vi vi phạm về pháo sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Nghị định 144/2021/NĐ-CP ngày 31/12/2021 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Mức tiền phạt thấp nhất là 1.000.000 đồng (Một triệu đồng), mức tối đa là 50.000.000đ (Năm mươi triệu đồng). Cụ thể một số hành vi:

1. Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi che giấu, giúp người khác hoặc không tố giác hành vi chế tạo, sản xuất, mang, mua, bán, sửa chữa, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng trái phép pháo; (Điểm d, khoản 2 Điều 11 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP).

2. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng, tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm và buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp đối với  hành vi trao đổi, cho, tặng, gửi, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố pháo hoa nổ, pháo hoa nhập lậu hoặc thuốc pháo để sản xuất pháo trái phép (điểm a khoản 3, điểm a khoản 7; điểm b khoản 8 Điều 11 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP).

3. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng  và tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm đối với hành vi sử dụng các loại pháo, thuốc pháo trái phép ( điểm i khoản 3, điểm  a khoản 7 Điều 11 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP)

4. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng , tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm và buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp đối với hành vi  vận chuyển, tàng trữ trái phép pháo, thuốc pháo hoặc nguyên liệu, phụ kiện để sản xuất pháo  (điểm e khoản 4, điểm khoản 7; điểm b khoản 8 Điều 11 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP)

5. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng và tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm đối với hành vi mang trái phép pháo vào, ra khỏi lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc mang vào nơi cấm, khu vực cấm, khu vực bảo vệ và mục tiêu bảo vệ. (điểm c khoản 5, điểm a khoản 7 Điều 11 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP).

Bên cạnh bị phạt tiền, toàn bộ số pháo là tang vật sẽ bị tịch thu theo quy định.

 Xử lý hình sự:

Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017)và các văn bản hướng dẫn thi hành quy định việc xử lý như sau:

– Tội sản xuất, buôn bán hàng cấm (Điều 190): Người nào sản xuất buôn bán pháo nổ từ 06 kilôgam trở lên thì bị sẽ bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng hoặc phạt tù ít nhất là 01 năm đến 05 năm.

– Tội tàng trữ, vận chuyển hàng cấm (Điều 191): Người nào tàng trữ, vận chuyển pháo nổ ngoài xử phạt vi phạt hành chính thì cũng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu tàng trữ, vận chuyển pháo nổ từ 6 kg trở lên thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng hoặc phạt tù ít nhất từ 06 tháng đến 03 năm.

– Tội gây rối trật tự công cộng (Điều 318): Người đốt pháo nổ, pháo hoa nổ trái phép gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

Ngoài ra, nếu buôn bán hoặc vận chuyển trái phép pháo qua biên giới sẽ phải chịu trách nhiệm về tội buôn lậu (Điều 188) hoặc tội vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới (Điều 189). Nếu đốt pháo nổ, pháo hoa nổ gây thiệt hại nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác thì người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội danh khác tương xứng với hậu quả nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tài sản do hành vi đốt pháo gây ra.

* Khuyến cáo người dân về việc sử dụng pháo hoa:

1. Phân biệt rõ pháo hoa (được phép sử dụng) và pháo hoa nổ (không được phép sử dụng).

2. Khi có nhu cầu mua phải mua tại các điểm bán được Nhà nước cấp phép, sau khi mua nộp lại hoá đơn, chứng từ mua cho Công an nơi cư trú và dự định sử dụng để quản lý. Chỉ người mua có tên trong hoá đơn và gia đình được sử dụng, nghiêm cấm mua và bán lại, cho tặng. Hiện tại chỉ có Công ty TNHH MTV Hóa chất Z21 (thuộc Bộ Quốc phòng) được phép kinh doanh pháo hoa.

Một số cá nhân lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân để tìm mọi cách bán các loại pháo hoa, pháo hoa nổ trái phép để trục lợi. Do đó, mỗi người dân cần nắm vững các quy định của pháp luật về pháo; đồng thời tích cực tuyên truyền, vận động người thân và mọi người xung quanh không sử dụng, sản xuất, mua bán, tàng trữ, vận chuyển các loại pháo trái phép. Nếu phát hiện các trường hợp cố ý vi phạm các quy định về phòng, chống pháo nổ, hãy thông báo ngay cho cơ quan chức năng địa phương gần nhất để xử lý kịp thời theo quy định của pháp luật. 
         Nghiêm túc thực hiện các quy định về phòng, chống các loại pháo nổ trái phép là góp phần đảm bảo an ninh, trật tự, vì bình yên và hạnh phúc của mọi người dân, chung tay góp phần xây dựng đời sống văn hoá, mừng Đảng, mừng Xuân, vui tươi, lành mạnh, an toàn và tiết kiệm.